ਯੋਗ ਆਸਨ

ਯੋਗ ਸੰਤੁਲਿਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਜਾਂ ਉਸ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨ ਦਾ ਸ਼ਾਸਤਰ ਹੈ। ਇਹ ਪੂਰਨ ਆਤਮ-ਅਨੁਭੂਤੀ ਪਾਉਣ ਲਈ ਇੱਛੁਕ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਲਈ ਸਾਧਨ ਉਪਲਬਧ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ ਯੋਗ ਦਾ ਸ਼ਾਬਦਿਕ ਅਰਥ 'ਯੋਕ' ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਯੋਗ ਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਇੱਕਜੁਟ ਕਰਨ ਦੇ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਪਰਿਭਾਸ਼ਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਮਹਾਰਿਸ਼ੀ ਪਤੰਜਲੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਯੋਗ ਦਾ ਭਾਵ ਮਨ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣਾ ਹੈ।

ਜਪ ਯੋਗ: ਘੜੀ-ਮੁੜੀ ਬੋਲਦੇ ਹੋਇਆਂ ਪਾਠ ਦੁਹਰਾ ਕੇ ਜਾਂ ਸਿਮਰਨ ਕਰਕੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਨਾਮ ਜਾਂ ਪਵਿੱਤਰ ਸ਼ਬਦ 'ਓਮ', 'ਰਾਮ ਰਾਮ', 'ਅੱਲਾਹ', 'ਪ੍ਰਭੂ', 'ਵਾਹਿਗੁਰੂ' ਆਦਿ ਉੱਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰਨਾ।

ਕਰਮ ਯੋਗ:ਸਾਨੂੰ ਫਲ ਦੀ ਕਿਸੇ ਵੀ ਇੱਛਾ ਦੇ ਬਿਨਾਂ ਸਾਰੇ ਕਾਰਜ ਕਰਨਾ ਸਿਖਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਧਨਾ ਵਿੱਚ, ਯੋਗੀ ਆਪਣੇ ਕਰਤੱਵ ਨੂੰ ਦੈਵੀ ਕਾਰਜ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸਮਝਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਮਨ ਨਾਲ ਸਮਰਪਣ ਦੇ ਨਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਲੇਕਿਨ ਬਾਕੀ ਸਾਰੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਤੋਂ ਬਚਦਾ ਹੈ।

ਯੋਗ ਦੇ ਸਾਰੇ ਰਸਤਿਆਂ (ਜਪ, ਕਰਮ, ਭਗਤੀ ਆਦਿ) ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਬਾਹਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇਲਾਜ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਅੰਤਮ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਤਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਅਜਿਹੇ ਸਿੱਧ ਯੋਗੀ ਤੋਂ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਮਾਨ ਰਸਤੇ ਉੱਤੇ ਚੱਲ ਕੇ ਪਰਮ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਹੋਵੇ। ਆਪਣੀ ਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਜਾਂ ਤਾਂ ਇੱਕ ਸਮਰੱਥ ਕਾਊਂਸਲਰ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਜਾਂ ਇੱਕ ਸਿੱਧ ਯੋਗੀ ਨਾਲ ਸਲਾਹ ਕਰਕੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਾਹ ਬੜੀ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਚੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਯੋਗ ਮਾਨਵ ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਕਾਸਵਾਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੈ। ਕੁੱਲ ਚੇਤਨਾ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰੂਰੀ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ੁਰੂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ, ਬਲਕਿ​ ਇਹ ਤਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਇਸ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਨਸ਼ੀਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦਾ ਉਪਯੋਗ, ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਕਰਨਾ, ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੈਕਸ ਅਤੇ ਹੋਰ ਉਤੇਜਿਤ ਕਾਰਜਾਂ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਰਹਿਣ ਨਾਲ ਤਰ੍ਹਾਂ-ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭੁੱਲਾਂ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਅਚੇਤ ਅਵਸਥਾ ਵੱਲ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਯੋਗੀ ਉਸ ਬਿੰਦੂ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿੱਥੇ ਪੱਛਮੀ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਦਾ ਅੰਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਫਰਾਇਡ ਦਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਰੋਗ ਦਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਸ਼ਲੋ ਦਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਹੈ ਤਾਂ ਭਾਰਤੀ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਆਤਮ-ਗਿਆਨ ਦਾ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨ ਹੈ

ਯੋਗ ਅਭਿਆਸ ਅਤੇ ਉਚਿਤ ਵਰਤੋਂ ਤਾਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ, ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾ, ਨਸਲ, ਜਾਤੀ, ਪੰਥ, ਲਿੰਗ, ਉਮਰ ਅਤੇ ਸਰੀਰਕ ਹਾਲਤ ਤੋਂ ਪਰ੍ਹੇ, ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਾ ਤਾਂ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇੱਕ ਤਪੱਸਵੀ ਦਾ ਪਹਿਰਾਵਾ ਪਹਿਨ ਕੇ ਇੱਕ ਸਿੱਧ ਯੋਗੀ ਦਾ ਸਥਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਬਿਨਾਂ, ਕੋਈ ਵੀ ਯੌਗਿਕ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ ਉਪਯੋਗਤਾ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਸਿਰਫ ਨਿਯਮਿਤ ਅਭਿਆਸ (ਸਾਧਨਾ) ਸਰੀਰ ਅਤੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉੱਥਾਨ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਸਰੂਪ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਮਨ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਅਤੇ ਪੂਰਨ ਚੇਤਨਾ ਨੂੰ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰਕੇ ਚੇਤਨਾ ਦੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨ ਲਈ ਅਭਿਆਸਕਰਤਾ ਵਿੱਚ ਡੂੰਘੀ ਇੱਛਾ ਸ਼ਕਤੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।